Hopp til hovudinnhald

LUCIE KANT JÏH ÅARJELSAEMIEN KULTUVREMOJHTESH

  • Kvinne og baby i sørsamiske klede
    Lucie Kant og sonen Jonas. Roland Bonaparte/Per Ivar Somby/rettigheitshavar Sametinget

Lucie Mortensdatter Kant (1857-1944)

Lucie Kant lij åarjelsaemie jïh reakadi jaepien 1857, gogka akt “Plaassjan vaerine”. Desnie lij geerve saemide bovtsigujmie jieledh. Bovtsealmetjh lin gåatomelaantem dasseme båantaj gïeti sïjse, jïh gellie saemieh dööpmesovvin skaaraj åvteste maeksedh jïjtsh båeries gåatomelaantesne gåatoehtidh. Dannasinie gallesh tjoerin jeatjah lehkesne aelkedh jïelehtjadtedh. Jaepien 1891 Lucie jïh geellebe, Lars Jonasson Myrås, Smådalese, Vangese juhtigan. Desnie dle Laara eelki bovtsedaejriejinie barkedh daaroen tamreinlaagi åvteste Vangesne, gusnie maehtehtje bovtsevaedtsijh daarpesjin. Lucie gon Laarese gaektsie maanah sjïdtin, idtji maaje akte gih dejstie geervealmetjen jaepide jaksh. Golmesh dejstie voenese bïejelgin. Gåessie akt jaepiej 1901 jïh 1904 gaskoeh Laara gaarvani, ij gie gænnah mïelh mij dïsse sjïdti. Minngemes golmeluhkie jaepieh jïjtse jieliedistie, Lucie årroeji jeenjebinie gaertienisnie Vangesne.

Daeverh

Snïjpe-tjohpe. Torger Robøle Hegge åestieji jïh utni daam åarjelsaemien tjohpem goh lin Nordlandeste jïh Valdresese bovtsedåehkiem vuejehteminie medtie jaepien 1910.

Boengeskuvmie. Åarjelsaemien boengeskuvmie Berge-gaertienistie, Vangeste. Jeenjebh dejstie saemien bovtsedaejriejijstie jïh gaertenen laedtieh sinsitniem jeenjem govlehtallin.

Voessetje / bongke. Ohtje voessetje/bongke, maam Lucie Kant gååreme. Guhten akt eakesne.

Boengeskuvmie. Ohtje åarjelsaemien boengeskuvmie Steilen gaertienistie, Vangeste. Guvvie gååvnese Lucie Kanteste Storstølenisnie. Valdres Folkemuseum.

Voedtegh. Guhkies, gamte voedtegh mejtie njïetsegi bïjre geasa. Torger Robøle Hegge åestieji jïh utni daejtie goh lin Nordlandeste jïh Valdresese bovtsedåehkiem vuejehteminie medtie jaepien 1910.  Valdres Folkemuseum.

Goelkegaamege. Maanan novhtehke gaamesijstie.

Gïeres-soehpenje. Åådtje-tååjje jïh reagka tjåerveste, maam bovtsedaejrije Gunnar Storeli (r. 1944) dorjeme, Øystre Slidre. Dïhte daaroen tamreinlaagi åvteste barkeme dovne Valdresisnie jïh Jotunheimesne abpe jïjtse barkoejieledem.

Båatsoejielede bijjene tjahkesne

Dah voestes almetjh gïeh Valdresese dalvin, dah sih badth bovtsevijrije almetjh. Bovtsh sjalkije jïengem dåeriedin, jïh vijrijh jis bovtsi minngielistie. Bijjene tjahkesne gellie “gïejh” gaavnoes, beetsuvh dovletje gedtievijremistie jïh -bivtiemistie. Rensennesne, Vestre Slidre, göökte gåetiesijjieh gååvnesieh stoeretjuetien jaepien båeries saemien årroehsijjeste. Kaanne dah mah dajka bïjre jieliejin, gedtieh vijreminie. Daan biejjien eah vielie naan gedtieh Valdresisnie, dïhte daaroen båatsoe/tamreindrifta maaje vihkeles jieliemassine orreme bijjelen 150 jaepieh – saemien bovtsedaejriji hijven viehkien dïehre.

Guvvieh

Veartenevuasahtalleme Parisesne. Lucie Mortensdatter Kant, Lars Jonasson Myrås jïh elkebe, Jonas, goh lin veartenevuasahtallemisnie Parisesne jaepien 1889. Gåabpegh åarjelsaemien muadtajgujmie gåårveldahkesne (Plaassjan dajveste). Guvvie: Roland Bonaparte, Per Ivar Somby klaeriedamme/ Saemiedigkie reaktaguedtije.

Steilen gaertenen Storstøle, Skakadalen Vangesne. Lucie mïrhke vaarjoej sisnie, medtie jaepien 1920. Guvviedæjja: Jonatan Aars.

Voenesne geajnoeraejkien vaedtsien. Lucie båeries aahkine, dillie goh lij jeenjebinie gaertienisnie veasoeminie dennie Vangesne. Dïhte gaptine gåårveldahkesne abpe jïjtse jieledem.

Museum24:Portal - 2025.07.11
Grunnstilsett-versjon: 2