Knut Hermundstad

Knut Hermundstad dreiv heile sitt vaksne liv med folkeminneinnsamling og kulturminnearbeid. Han var redaktør for, skreiv eller bidrog til over tjue bøker og ei rekkje tidsskrift om Valdres-historie. Og han leia Valdres Folkemuseum under ein storstilt utbygging av friluftsmuseet.

Knut Hermundstad (1888-1976) budde på Leira det meste av sitt vaksne liv. Men han var fødd og oppvaksen i Vang og var fødd i enkle kår, som eldste son av grendeskreddaren Håvard Knutsson Hermundstad. Han gjekk på folkehøgskule i Sogndal (1907–08) og lærarskulen på Hamar i 1908–11. Han arbeidde fyrst som lærar i Etnedal og ved framhaldskulen i Øystre Slidre, før han i vart lærar ved Valdres Folkehøgskule der han arbeidde i 36 år frå 1917 til 1953. 

Då Hermundstad vart 65 år, avslutta han lærarjobben, vart statsstipendiat, og brukte resten av livet å drive med kulturminnearbeid og folkeminnesamling på heiltid. Han var formann i Valdres bygdeboknemnd 1949–68 og og redaktør for fem bind av bygdeboka. Han var medlem av styret for Valdres Historielag frå 1932 til sin død med diverse verv. I tillegg leia Hermundstad avholdslosjen Ungskogen 1920–27 og var fylkesleiar Det Norske Totalavholdsselskap i 1927, 1929 og 1930.

Knut Hermundstad la ikkje minst ned ein stor innsats for Valdres Folkemuseum. Han var formann i museumsstyret frå 1949, og var frå 1956 til 1958 fyrste styrar for museet. I desse ni åra vart museumsarealet utvida, og Hermundstad organiserte den største utbygginga i friluftsmuseet si historie. På få år vart det bygd storgardstun, gardstun frå Øvre Valdres, husmannsplass, handverks- og utmarksavdeling. 

Arkivet etter Knut Hermundstad ligg i museumsmagasina på Valdres Folkemuseum, og det er imponerande å sjå kor stort og breitt arbeid han la ned i innsamling av folkeminne; til dømes gjennom notat, intervju, foto og ein lang rekke manus og bokutgjevnadar. Kjeldematerialet er uvurderleg og unikt i norsk samanheng og gjer ei unik inngang til å forstå livet slik det var før.

• Gamletidi talar. Gamal valdreskultur, 1. 1936
• «Valdresnaturen» I: Den norske turistforenings årbok 1939
• Bondeliv : Samrødor og song etter Ragndi Moen. Gamal Valdres-kultur, 2. 1940
• Litt kyrkjesoga frå Vang i Valdres. 1942 (Særtrykk fra Tidsskrift for Valdres Historielag 1940 og 1941)
• I manns minne. Gamal Valdres-kultur, 3. 1944
• Ættararv. Gamal Valdres-kultur, 4. 1950
• Ættarminne. Gamal Valdres-kultur, 5. 1952
• Valdres folkemuseum i 50 år. 1953
• Valdres handelssoga : Med bilete : 60-års jubileumsskrift for Valdres handelsstands forening : 1892-1952. 1953 (= Valdres bygdebok, bd 4)
• I kveldseta. Gamal Valdres-kultur, 6. 1955
• Kvorvne tider : Gamal Valdres-kultur, 7. 1961
• Valdres bygdebok, bd 5, del 1. 1964 (Hermundstad skrev stoffet om jakt, fiske, reiseliv, handverk)
• Øye stavkyrkje. 1965
• Valdres bygdebok, bd 5, del 2. 1965 (Hermundstad skrev stoffet om stølsbruk og industri)
• St Tomaskyrkja på Fillefjell. 1966
• Truer om villdyr, fangst og fiske. Gamal Valdres-kultur, 8. 1967
• Høre stavkyrkje, bygd ikr. 1180. 1968
• Vang stavkyrkje, truleg bygd ikr. 1175. 1969
• Valdres bygdebok, bd 6. 1969 (Hermundstad skrev stoffet om folkemusikk, misjonsforeninger og dissentere)
• Villreinsjakt i Sør-Jotunheimen 1864-1899. 1972
• Samversskikkar i Valdres. 1975

1933: Gjætarliv i Valdres i gamal tid
1934: Bladstyrar og forfattar Anders Stiloff
1934: Livssoga og livsverket til Ola Strond på Søyne
1934: Gamle ordtak. Av K.H. etter A. Hauge, Nord-Aurdal
1935: Soga um Jørn Hilme og sønene hans.
1936: Nokre kulturminne i Nord-Aurdal
1936: Røyse-brudlaupet (ei folkevise). Etter A. Hauge, Nord-Aurdal
1939: Nils Nilsson Beitohaugen. Ei stutt livssoga.
1940: Litt Valdres-kyrkjesoga 1. Anne og Ivar ved Leira. 2. Misjonsåndi i Nord-Aurdal i 1880-90-åri
1940: Tømmeskyrkje-stemna og Fekarhelge på Fillefjell
1941: Budrag. Av Gullik Kirkevoll og K.H.
1941: Litt Valdreskyrkjesoge 3. Paul Gerhard Sand og den store kristelege vekkingi i Valdres ikr. 1880
1944: To gjæve sogemenn har falle frå (lærar O.K. Ødegaard og Tore Ødegaard)
1946: Johannes Belsheim og Vang i Valdres
1946: Himmelbrev. Eit nyfunne himmelbrev frå Sparstad i Vang på Stee i Vestre Slidre
1946: Stogotomti til major Bech ved Ristebrui i Vestre Slidre
1947: Gamle Valdres-hus
1947: Himmelbrev. Soga til himmelbrevi
1947: Valdresfolk som krigen reiv bort: Gustava Rasch. Major Gunnar Piltingsrud. Stud.med.vetr. J. Heggelund. Lærar og løytnant Knut A. Fuglien. Brita Larsdatter Øye. 
1947: Anders O. Øye. 
1948: Noko tilfang til soga um ætti på Veningstad og Reie
1948: Eivind Eivindson Reie
1948: Kvie i Vang i Valdres
1949: Omgangsskulelærar Johannes Dale
1949: Dei fyrste folkeminne frå Øystre Slidre
1949: Ola i Hamare i Høre i Vang
1949: Gamle Valdresspelemenn 11. Olav Moe
1949: Major Sagen
1949: Då major Bech var husmann
1949: Austegardsguten
1950: Bjørneprat med Nils Nilsson Stutlien i Etnedalen
1950: Olaus Islandsmoen
1950: Elling Edvardson Elsrud. Av K.H. og Erling Bjørke
1951: Haugianaren Anders Jonson Brekke
1951: Flubergen
1951: Andreas Olsen Hauge
1951: Noko om vilt og veiding i Øystre Slidre
1952: Valdres Folkemuseum i 50 år
1952: Noko om vilt og veiding i Øystre Slidre 2
1953: Valdres-folkeminne frå Romsdalen
1953: Meisterspelemannen Gullik Sveinson Teigstol
1954: Valdres-minne frå Romsdalen
1954: Emburt og Endre på Skjervun
1955: Valdres historielag i 40 år
1955: Kol- og tjørebrenning i 1870-åri
1956: Tradisjonen om Bæno kyrkje og Kyrkje-Bøno gard
1956: Storsmeden Tidemann NNilsson Øygarden og den allsidige sonen Eirik Tidemannson Øydegarden
1956: Meisterspelemannen Knut Nordland
1958: Lars Syverson Brenden
1959: Bendik Toreson Gausåk eller Bendik i Nø'n
1959: Tilskot til kyrkje- og kristensoge for Sør-Aurdal
1960: Fjellstemnone i gamal tid
1960: Ei haugianarætt i Sør-Aurdal og Etnedalen
1960: Bjørnen herjar i stølsbuskapen
1960: Grannelaget eller bedarlaget
1961: Professor Arne Bergsgård og Valdres
1961: Amerikabrev om Amund Eidsmoen og skipsulykka på Eriesjøen i 1862 o.a. Brev frå Knut Kleven med hustru ved K.H.
1961: Eit etteralte arbeid ved kyrkjesongar Ole Thorsrud
1962: Ein naturelskar og ein fagnamann og sumt han har fortalt
1962: Ei haugianarætt i Sør-Aurdal og Etnedalen endå ein gong
1962: Ei inventarliste over det dei gamle omgangsskulelærarane bar i skuleskrinet sitt
1963: "Svarvaren" eller Vesle-Knut på Køllstadbakka
1964: Dr. Torstein Høverstad
1965: Sigurd Islandsmoen
1965: "Svarvaren"
1966: Noko nytt om stormålaren Tidemann Øygarden
1966: Brødbaking i Nord-Etnedal
1967: Ein norsk-amerikanar som museumshjelpar og Valdres-ven
1968: 100-årsjubileumsskrift for Vinjebui og Eidsbugarden
1972: Pastor Anders Gjevre. "Den lærdeste filolog bant alle norsk-lutherske prester i Amerika"
1977: Knut Hermundstad fortel om barne- og ungdomsåri sine
1977: Livsmålet hans (Vårvon 1928)
1977: Fraa Hamar ("Valdres" 1908)
1977: Gamleheimar i Valdres ("Valdres" 1924) 
1977: Endre på Skjervun

• Festskrift til Knut Hermundstad = Tidsskrift for Valdres Historielag 1958
• Minneskrift om Knut Hermundstad = Tidsskrift for Valdres Historielag 1977
• «Kva Hermundstad skreiv, eit bibliografisk riss» I: Tidsskrift for Valdres Historielag 1977
• "Aa, jeg vet en sæter" - Litt om fjell, folk og tro, artikkel av Knut Aukrust i "en vild endevending av al virkelighet" Norsk Folkeminnesamling i hundre år, av Line Esborg og Dirk Johannesen (red.)