Verda er ramma av krig og naturkrise. Her heime er presset på naturressursane større enn nokon gong. Korleis påverkar dei dramatiske hendingane i verda vår eigen kvardag? Korleis kan vi sikre ei berekraftig framtid for eigen natur og kultur?
Fjellet og utmarka er viktige ressursar for dei som driv skogbruk, kjøt- og mjølkeproduksjon. For hyttefolk og andre er naturen òg til glede og inspirasjon. I naturen møtest menneske med ulike interesser og behov. Av slikt oppstår motsetningar, men òg dialog og nye moglegheiter. Stadig fleire kjempar om tilgangen til naturressursane. Men er det plass til alle?
Med ei global klimakrise og krigar i Europa og Midtausten blir spørsmål om sjølvforsyning og bevaring av matjord og kulturminne viktige spørsmål også her heime. Korleis påverkar dei dramatiske hendingane i verda vår eigen kvardag? Kva kan bygda lære av dei store krisene? Korleis kan vi sikre natur- og kulturressursane best for framtida?
I museumsprosjektet «Eit skigardsdele – frå stølskultur til hytteindustri» undersøker musea i Innlandet ulike forvaltningspraksisar i sterkt utbygde støls- og utmarksområde. På årets konferanse spør vi korleis vi alle kan bidra til ei berekraftig framtid med fokus på samarbeid og inkludering og langsiktig forvalting av naturressursane.
Vi ser òg utviklinga i lys av erfaringane frå Lake District i England. Her har ein drive turisme sidan 1700-talet. Sameksistensen har skapt spenning og konflikt mellom ulike miljø og interessentar, men òg vekst, verdiskaping og ei framtid for bygda.
program
Måndag 28. oktober:
Øl, mat og mingling på Kjøpstaden
Tema 1: Kvinner, mat og innovasjon
19.00–22.00 Samtale med:
- Helen Rebanks
- Heidi Bjerkan
- Kathrine Kinn
Helen Rebanks: bonde, lærar, kokk og forfattar frå Lake District i England. Jordbruksinnovatør og rådgjevar i mat og berekraft for folk frå heile verda. Debutboka, The Farmer's Wife, kom ut i 2023 og vart ein umiddelbar bestseljar.
Heidi Bjerkan: Kokk og driver av Michelin-restauranten Credo i Oslo. Årets kjøkkensjef i 2015, Ingridprisen og Matprisen i 2017, og Kokkenes Kokk i 2019. Ambassadør for Bocuse d’Or.
Kathrine Kinn: sosiolog, forfattar og bonde på eit småbruk i Telemark. Tidlegare nestleiar i Norsk Bonde- og Småbrukarlag fra 2018 til 2020.
Tysdag 29. oktober:
Seminar på Maihaugen
Tema 2. Matberedskap og sjølvforsyning
09.00–09.55 James Rebanks, sauebonde og bestseljande forfattar frå Lake District i England. Rebanks kritiserer industrialiseringa av jordbruket og framsnakkar ein økologisk og tradisjonell tilnærming til matproduksjon. Rebanks er seminarets hovudtalar.
10.00–10.30 Anders Nordstad, siviløkonom, bloggar og vaktbikkje. På Anders Nordstad Blogg (50 0000 følgjarar) framsnakker han eit småskala familielandbruk, og kritiserer utviklinga med stordrift, kommersialisering og eigne merkevarer (EMV).
10.30–11.00 Pål Talmo, forsvarskoordinator mellom Trøndelag fylkeskommune, Ørlandet kommune og Forsvaret ved Ørlandet flystasjon, er oppteken av mat som beredskap. I ulike situasjonar, og særleg i ei tid med krig og politisk uro, er det viktig at vi som samfunn greier å forsyne oss sjølve med mat. Talmo snakkar om lokalmat som verdiskapar, kulturberar og beredskap.
11.00–11.30 Pause
Tema 3. Er det plass til alle?
Samtale om reiseliv og allemannsrett mm
11.30–12.00 Kjersti Bjørnstad (SP) er statssekretær i Klima- og miljødepartementet og tidlegare fylkespolitikar i Oppland og Innlandet. Bjørnstad vil snakke om reiselivet som eit demokratisk gode og som støtte til ei berekraftig og framtidsretta lokalsamfunnsutvikling.
12.00–12.30 Vandring i naturen er godt for folkehelsa, men auka trafikk kan utgjere eit trugsmål mot naturen og dyra. Er det på tide å begrense allemannsretten? Innlegg ved Ingunn Elise Myklebust, professor ved Det juridiske fakultet ved Universitetet i Bergen.
12.30–13.30 Lønsj
Tema 4. Ei framtid for natur- og kulturarven?
14.00–14.30 Kulturminne er mål i krig og konflikt. For menneske på flukt kan tap av kulturarv kjennest som ei tilleggsbelastning. I lys av dei globale kulturminnetapa, kva blir strategien for å sikre og styrke vernet av vår eigen kulturarv? Innlegg ved Linda Veiby, konstituert avdelingsdirektør i Riksantikvaren med ansvar for beredskap, landskap og klima.
14.30–15.00 Landbruksindustrien veks, men småbruka blir lagt ned og utmarkene gror att. Korleis skal vi få til ei realistisk omstilling til beste for naturressursane, dyra, menneska og maten? Innlegg ved Hanne Fjerdingby Olsen, førsteamanuensis ved fakultetet for biovitskap ved Norges miljø- og biovitskaplege universitet, og leiar for NMBU berekraftsarena - Sustainable Food Systems.
15.00–15.30 Jorda skal mette 8 milliardar menneske. Saman med dei landlevande pattedyra utgjer menneska 96 % av den globale biomassen. Det gir ikkje mykje plass til dei ville dyra og den urørte naturen. Kva blir framtida for naturarven når stadig nye areal skal brukast til å brødfø oss menneska? Innlegg ved Nils Petter Faarlund, tindevegledar og amanuensis i friluftsliv.
15.30–16.00 Pause
Panelsamtale
16.00–17.00 Verda er ramma av krig og naturkrise. Korleis påverkar dei dramatiske hendingane i verda vår eigen kvardag? Korleis kan vi sikre ei berekraftig framtid for eigen natur og kultur? Deltakarar i samtalen er:
- Statssekretær Kjersti Bjørnstad
- Forfattar og bonde James Rebanks
- Avdelingsdirektør i Riksantikvaren Linda Veiby
- Moderator: ikkje klart
Påmelding, pris, overnatting
STAD: Maihaugen, Lillehammer
TID: Måndag 28.— tysdag 29. oktober 2024
MÅLGRUPPE: Alle med interesser for utviklinga i fjellet og utmarka
PRIS: Kr 800 (inkl. lønsj)
PÅMELDING: Klikk her
PÅMELDINGSFRIST: 11. oktober
KONFERANSEHOTELL: Scandic Lillehammer Hotel. Lenke til bestilling her eller ring telefon 61 28 60 00. Referansekode BSTI281024.
ARRANGØR: Maihaugen, Valdresmusea, Randsfjordmuseet, Gudbrandsdalsmusea og Anno Museum
--
Konferansen er del av museumsprogrammet «Eit skigardsdele». Programmet har støtte frå Kulturdirektoratet.